Για να μείνουμε στα ίδια, πρέπει ν' αλλάξουν όλα!

του Θάνου Οικονομόπουλου 

Πάλι “βαρύ το κλίμα” για την Ελλάδα στην Ευρώπη. Η δόση των 2,7 δισ (την οποία έπρεπε να είχαμε πάρει από... πέρσι τον Οκτώβριο!) θα καθυστερήσει αρκετά, μπορεί και να εκταμιευθεί τελικά αρχές του 2017...

Η αξιολόγηση (εκ συνεχών αναβολών από πέρσι) του Σεπτεμβρίου, πρόκειται ν' αρχίσει οσονούπω, αλλά την πρόγευση της, μας την αποκάλυψαν οι δανειστές: “μην περιμένετε πολλά, από τα 15 προαπαιτούμενα για τα οποία είχατε δεσμευθεί να κάνετε, έχετε ολοκληρώσει μόνο τα...2”. Το deja vu  σκηνικό ρήξης, πόλωσης, απειλών, “ηρωικών”  αντιστάσεων και “κόκκινων γραμμών, θα ξαναστηθεί. Ίδιο και απαράλλακτο μ' εκείνο του περσινού  βαρουφάκειου Φλεβάρη, του περσινού  αριστερού νεομνημονιακού  Οκτώβρη, του φετινού Μάη...

Γιατί, αλήθεια; Ποια μεγαλοφυής σκέψη στρατηγικής οδηγεί τον κ. Τσίπρα στο να δεσμεύεται (γιατί, αυτό έκανε με το τρίτο μνημόνιο που υπέγραψε) μεν για συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να πάρει σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά στην συνέχεια να μην τα υλοποιεί; Με αποτέλεσμα η εξ αναβολής επαναδιαπραγμάτευση τους να γίνεται υπό δυσμενέστερους τρόπους, και η τελική εναρμόνιση σ' αυτά να μας κοστίζει πολύ περισσότερα από το κόστος που συνεπάγονταν όταν συνομολογούνταν;

Και το πιο παλαβό: τα μη υλοποιηθέντα 13 από τα 15 προαπαιτούμενα, δεν αφορούν σε νέες φορολογικές επιβαρύνσεις (τις οποίες η “κυβέρνηση του λαού” επιβάλλει δίχως την παραμικρή χρονοτριβή ή περισυλλογή...), αλλά σε μεταρρυθμίσεις. Τις οποίες αναβάλλει διαρκώς κόμμα και κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ δεν έχουν άμεσο (και μεγάλο) επιβαρυντικό οικονομικό αντίκτυπο στην κοινωνία, όπως έχουν τα φορολογικά “ισοδύναμα” που προτιμάει... Έχουν, βέβαια, μεγάλο “ιδεολογικό” πολιτικό κόστος. Και ερεθίζουν επικίνδυνα το πελατειακό σύστημα, το οποίο η “αριστερή” κυβέρνηση, όχι μόνο δεν έχει την παραμικρή διάθεση να διαλύσει, αλλά αντίθετα στηρίζεται πάνω του. Το θεωρεί ιδανικό θεμέλιο για την εμπέδωση της καθεστωτικής “λαϊκής δημοκρατίας”...

Για να είμαστε ειλικρινείς, το πελατειακό κράτος, δεν οικοδομήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί η αριστερά, με την συνεχή και άκριτη υποστήριξη, ιδεολογική και... απεργιακή, να συνέβαλε στην γιγάντωσή του τα τουλάχιστον 50 τελευταία χρόνια, αλλά δεν είναι η κύρια υπεύθυνη. Ιστορικά, το πελατειακό κράτος άρχισε να θεμελιώνεται από τα πρώτα χρόνια ανεξαρτησίας μας μετά την τουρκοκρατία, στην “λογική” του γαλουχήθηκαν πολιτικές σχολές αλλά και πολιτικά υποκείμενα, ο λαός δηλαδή, και ουδείς (πλην του  Ελευθερίου Βενιζέλου, ίσως...) δεν διανοήθηκε ή τόλμησε να εγκαταλείψει την “θαλπωρή” που προσέφερε.

Η ελληνική κρίση ( η χειρότερη και πλέον επώδυνη εκδοχή της παγκόσμιας που ξέσπασε το 2008), δεν ήρθε ουρανοκατέβατη. Επωάστηκε “ανεπαισθήτως” μέσα στο επίπλαστο και νομοτελειακά θνησιγενές κουκούλι της “ασφάλειας” που υποτίθεται παρείχε το πελατειακό κράτος-πατερούλης, και τα πρόδρομα σημάδια της (που εθελοτυφλώντας αγνόησαν όλες οι ηγεσίες, τουλάχιστον από την μεταπολίτευση και μετά) έγινα  ζώσα πραγματικότητα την “ευδαίμονα” περίοδο της δανειακής ευμάρειας. Ας μην κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας, αν θέλουμε να βγούμε κάποτε, με θυσίες και αίμα, από αυτόν το φαύλο κύκλο...

Ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτοξεύθηκε σε ποσοστά εξουσίας, όταν η κρίση επέβαλε αναπροσαρμογές δύσκολες, επαναπροσδιορισμό του “ποιοι είμαστε, που πάμε και πώς”, το τέλος των ψευδαισθήσεων και της αποχαυνωτικής αμεριμνησίας. Την  (αναγκαστική και επώδυνη) διόρθωση πορείας, εκ των πραγμάτων την ανέλαβαν κόμματα και πολιτικοί που ενοχοποιούνταν για τα “έργα και ημέρες” τους από το '74 και μετά. Κι' εδώ, τίθεται το κομβικό ερώτημα: ο κόσμος ,θυμωμένος, οργισμένος, απογοητευμένος, εκδικητικός, στράφηκε προς τον ΣΥΡΙΖΑ για να “τα αλλάξει όλα”, ή... για να μην αλλάξει τίποτε, να μην σπάσει αυγά, να μην θίξει “κεκτημένα” και παγιωμένες νοοτροπίες, να συνεχίσει να υπόσχεται και να κανακεύει δυναμικούς υπάρχοντες και δυνάμει “πελάτες”; Η... κοσμοσυρροή συνδικαλιστικών και πολιτικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ προς τον ΣΥΡΙΖΑ, η “γοητεία” που άσκησε ακόμη και σε παραδοσιακούς (και συνηθισμένους στην “πελατειακή θαλπωρή”) δεξιούς ψηφοφόρους, δίνει μια πρώτη απάντηση. Αλλά το φαινόμενο είναι περίπλοκο και χρήζει προσεκτικότερης, “ψυχολογικής” προσέγγισης...

Με τον ΣΥΡΙΖΑ και την “πρώτη φορά αριστερά...”, είτε λόγω ιδεοληπτικής αγκύλωσης, είτε λόγω πελατειακού οπορτουνισμού, είτε λόγω έλλειψης προγράμματος και αφόρητου ερασιτεχνικού αυτοσχεδιασμού (το πιθανότερο, ένα μείγμα με όλα αυτά...), κινδυνεύουμε  άμεσα να βιώσουμε μιαν ακόμη (ίσως την τελευταία μας...) “χαμένη ευκαιρία”. Κανείς δεν μπορεί μετά βεβαιότητας να πει “που το πάει” ο κ. Τσίπρας: σε ροκάνισμα του χρόνου; Σε δημιουργία κλίματος “ασφυξίας” για να προλειάνει το έδαφος για τα... επερχόμενα χειρότερα; Σε προετοιμασία συνθηκών “ηρωικής εξόδου” με πρόωρες εκλογές; Η, θύμα της ανικανότητας και των “αυταπατών” του, καταφεύγει στο “βλέποντας και κάνοντας”;

Αν όλα αυτά δεν μας προβληματίσουν (και για τον “εθνικό χαρακτήρα μας”...) όσο υπάρχει ακόμη, έστω ελάχιστος, χρόνος, πολύ φοβάμαι ότι ή έσχατη πλάνη μας, θα είναι χείρων της πρώτης, που μας οδήγησε σε αντιδράσεις οργής και απόγνωσης...

Οδεύουμε προς μετωπική με το Βερολίνο;

του Μάκη Ανδρονόπουλου

Η Αθήνα είναι σε δεινή θέση και η ενεργοποίηση του κόφτη αρχίζει να γίνεται απειλητική. Σε επίσης δεινή θέση όμως είναι και η Ευρώπη: Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και Γερμανία συνθέτουν ένα τετράγωνο ανισορροπίας. Κανείς δεν θέλει να μπει σε «πόλεμο» τώρα. Ή μήπως όχι;

Τρεις εξελίξεις των τελευταίων ημερών διαγράφουν μια πορεία που ενδέχεται να οδηγήσει σε μετωπική σύγκρουση την Αθήνα με το Βερολίνο.

Η πρώτη αφορά στην απειλή του γερμανού υπουργού Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ για την επαναπροώθηση στην Ελλάδα προσφύγων.

Η δεύτερη αφορά στην ταπεινωτική ήττα της καγκελαρίου Μέρκελ από το αντιμεταναστευτικό, λαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) που εξασφάλισε την Κυριακή τη δεύτερη θέση στις τοπικές εκλογές του Μεκλεμβούργου-Πομερανίας.

Η τρίτη είναι ένα ρεπορτάζ της Handelsblatt Global, η οποία επικαλούμενη διπλωμάτες της ΕΕ υποστηρίζει ότι η ευρωζώνη δεν θα απελευθερώσει επιπλέον χρήματα για την Ελλάδα στο Eurogroup της Μπρατισλάβα.

Γιατί ξαφνικά το Βερολίνο κουνάει ξαφνικά απειλητικά το δάκτυλο στην Αθήνα; Είναι επειδή η Αθήνα έχει εφαρμόσει μόνο 2 από τις 15 μεταρρυθμίσεις, που αποτελούν προϋπόθεση για την εκταμίευση της δόσης; Ή μήπως γιατί στην Αθήνα συγκεντρώνονται «βαριά όπλα»; Προφανώς είναι και τα δύο. Τι είναι όμως αυτά τα «όπλα»-πειρασμός που ανησυχούν Βερολίνο και Βρυξέλλες;

Κατ’ αρχήν είναι η υπόθεση της ΕΛΣΤΑΤ, η οποία πήρε νέες διαστάσεις με την αποκάλυψη των «mail της προδοσίας» από τον Μανώλη Κοττάκη στη «Δημοκρατία», όπου το ΔΝΤ και η Eurostat εμφανίζονται να δίνουν εντολή στον Γιώργο Παπακωνσταντίνου να αλλοιώσει το έλλειμμα«γρήγορα και με εχεμύθεια». Η κόντρα Βρυξελλών-κυβέρνησης που ακολούθησε ήταν διερευνητικού χαρακτήρα. Η δήλωση του κ. Χουλιαράκη δεν ήταν αναδίπλωση σε ό,τι αφορά την επίμαχη περίοδο, καθώς είπε πως εμείς αναγνωρίζουμε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ πάνω στα οποία στηρίχθηκε η συμφωνία του 2015, δηλαδή, τα υπόλοιπα θα τα βρει η ελληνική δικαιοσύνη… Εννοείται πως τα καυτά mail αλλάζουν άρδην το παιχνίδι περί την ΕΛΣΤΑΤ και τον Γεωργίου (που σημειωτέον παρέμενε υπάλληλος του ΔΝΤ ενώ είχε αναλάβει την ελληνική στατιστική υπηρεσία), αλλά αλλάζουν ίσως και τους όρους της μεγάλης παρτίδας. Το ερώτημα εδώ είναι πώς διαρρέουν αυτά τα αποκαλυπτικά mail, ποιοι μπορούν να τα έχουν και ποιοι είναι οι πραγματικοί παίκτες.

Η υπόθεση της ΕΛΣΤΑΤ έρχεται και κουμπώνει με την έκθεση του ανεξάρτητου γραφείου αξιολόγησης του ΔΝΤ που σύμφωνα με πολλούς αποτελεί νομικό τεκμήριο για τη διεκδίκηση αποζημίωσης για την καταστροφή της χώρας από τις μνημονικές απαιτήσεις και πολιτικές. ΕΛΣΤΑΤ και έκθεση του ΔΝΤ είναι κάτω από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων και αυτό μπορεί να τρελαίνει κάποιους γιατί είναι, χωρίς αμφιβολία, πολύ επικίνδυνο, αλλά είναι εκεί. Επιπροσθέτως, στο φόντο υπάρχει και η διαδικασία περί τις γερμανικές οφειλές.

Oλα αυτά έχουν γίνει αντιληπτά από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Η Κομισιόν προκειμένου να αποφύγει τη διαφαινόμενη μετωπική, εξ ου και το «κόκκινο τηλέφωνο» για την επίλυση κρίσεων κατά τον νέο κύκλο διαπραγματεύσεων με την Τρόικα που αποφασίστηκε από τους Μοσκοβισί – Τσακαλώτο. Αυτό δύο πράγματα δείχνει: πρώτον, ότι έχουν βγει τα πιστόλια (γράφεται ότι ο έλληνας υπουργός απείλησε να φέρει στο Εurogroup την αντιδεοντολογική παρέμβαση της Κομισιόν στην υπόθεση της ΕΛΣΤΑΤ) και δεύτερον, ότι καμία πλευρά δεν θέλει να μπει σε πραγματικό πόλεμο τώρα.

Η ελληνική πλευρά είναι σε δεινή θέση, παρά τα καλά νέα της διάσωσης του «Μαρινόπουλου». Η φοροδοτική δυνατότητα των πολλών έχει εξαντληθεί, όπως δείχνει η άνοδος κατά 21,3% στο 7μηνο των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το κράτος από 4,2 εκατ. φορολογούμενους. Η ενεργοποίηση του κόφτη αρχίζει να γίνεται απειλητική. Ταυτόχρονα, ενώ η κυβέρνηση έχει να καλύψει τα 13 προαπαιτούμενα για τη δόση των 2,8 δισ. ευρώ, έχει μπροστά της να πηδήξει και το χάσμα στα εργασιακά της δεύτερης αξιολόγησης.

Φαίνεται λοιπόν ότι ο Πρωθυπουργός τα έχει καταλάβει όλα αυτά και ζητά μια χαλαρότερη συμφωνία για τα προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης, «με βάση το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο». Αλλά κυρίως επιδιώκει μία συμφωνία μέχρι το τέλος του χρόνου για την ελάφρυνση του χρέους και τη μείωση των πλεονασμάτων μετά το 2018. «Η συμφωνία είναι συμφωνία και θα πρέπει να εφαρμοστεί από όλους, είτε έχουν εκλογές τον επόμενο χρόνο στις χώρες τους, είτε όχι»είπε εμφατικά. Οι δανειστές διαρρέουν πως θέλουν πλεονάσματα 3,5% για τα επόμενα οκτώ χρόνια (κάτι που δεν υπάρχει στα βιβλία) και ο Κλάους Ρέγκλινγκ, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, διαμηνύει πως η συμφωνία δεν αλλάζει και η Ελλάδα θα βγει στις αγορές το 2017.

Από την πλευρά του Βερολίνου και των Βρυξελλών, επίσης τα προβλήματα είναι δύσκολα. Η Ισπανία πάει πάλι σε εκλογές, ο Ρέντσι αν χάσει τον Οκτώβριο το δημοψήφισμα πέφτει και έρχεται ο Πέπε Γκρίλο, τον Απρίλιο η Λεπέν διεκδικεί την προεδρία της Γαλλίας, και στη Γερμανία μετά την νίκη του AfD έχουν παγώσει οι πάντες. Είναι και η συμφωνία για τις επενδύσεις ΤΤΙΡ που το Βερολίνο θέλει να θάψει και οι ΗΠΑ να υπογραφτεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Με δυο λόγια το σύστημα είναι σε τέτοια ένταση και αβεβαιότητα που δεν θα άντεχε μια αναζωπύρωση του ελληνικού ζητήματος.

Συνεπώς, πέρα από τις απειλές και τις κινήσεις στο προσκήνιο, όπου η αλήθεια που παρουσιάζεται είναι λιγότερη από τη μισή, στο παρασκήνιο πέφτουν μπουνιές και κλωτσιές κάτω από το τραπέζι. Οι επόμενοι έξι μήνες θα είναι καθοριστικοί για την ελληνική κοινωνία και τη χώρα, καθώς φαίνεται πως το παίγνιο Ελλάδας – δανειστών θα είναι αιματηρό. Στο παίγνιο αυτό αλήθειες δεν χωράνε. Αλλωστε, όπως λέει ο Φρανκ Αντεργουντ στο «House of Cards», «η αλήθεια αποτελεί πολυτέλεια στην πολιτική»…