Ο Φιντέλ , η Κούβα , η Επανάσταση , η Αξιοπρέπεια 

του Νίκου Μπογιόπουλου

Παρατήρηση 1^η: O Κάστρο, λέει, ήταν «αμφιλεγόμενος». Πολύ λογικό να τον θεωρούν τέτοιο εκείνοι που πριν κοιμηθούν, μετά την προσευχή τους στην τρόικα, στις αγορές, στο αγγλικό δίκαιο και στα υπερταμεία, ρίχνουν κι ένα«ευχαριστούμε τις ΗΠΑ».     

    Παρατήρηση 2^η: Η τιμωρία για τους κλακαδόρους του «Τέλους της Ιστορίας» θα είναι πάντα η υπενθύμιση της απολογίας του Κάστρο μετά την πρώτη απόπειρα ανατροπής της χούντας του Μπατίστα. Εξι χρόνια πριν μπει θριαμβευτής στην Αβάνα, στον εισαγγελέα που ζητά την 30ετή του κάθειρξη και στους δικαστές που ζητούν την 15ετή του κάθειρξη, ο Κάστρο – αφού πρώτα τους έχει ξεφτιλίσει μέσα στο δικαστήριό τους - απαντά: «Καταδικάστε με, δεν έχει σημασία. Η ιστορία θα με δικαιώσει». Όσο για τα γιουσουφάκια του «δεν υπάρχει εναλλακτική», η δική τους τιμωρία θα είναι – όταν δεν αυτογελοιοποιούνται - να προσκυνούν και να στέκονται προσοχή στο ξόδι εκείνων που γράφουν την Ιστορία. Τέτοιος ήταν ο Κάστρο.

    Γιατί η ζωή και το όνομα του Κάστρο, πέραν της Κούβας και της Επανάστασης θα είναι για πάντα συνδεδεμένα και με τούτο: Με την αξιοπρέπεια.

    Αν κάποιοι το είχαν «ξεχάσει» φρόντισε να τους το υπενθυμίσει ο ίδιος με το περίφημο άρθρο του πέρσι στην «Γκράνμα», την επομένη της επίσκεψης του προέδρου των ΗΠΑ στο νησί.

    Είναι εκεί, υπό τον τίτλο«Αδελφέ Ομπάμα», που ο Κάστρο σχολιάζοντας και απαντώντας στις «σοροπιασμένες λέξεις» – όπως αναφέρει – του Μπάρακ Ομπάμα, καταλήγει: 

    «Ας μην έχει κανείς ψευδαισθήσεις ότι ο λαός αυτής της αξιοπρεπούς και ανιδιοτελούς χώρας θα απαρνηθεί τη δόξα, τα δικαιώματα ή τον πνευματικό πλούτο που έχει κερδίσει με την ανάπτυξη της εκπαίδευσης, της επιστήμης και του πολιτισμού. Επίσης, προειδοποιώ ότι με τις προσπάθειες και την ευφυΐα του λαού μας είμαστε ικανοί να παράγουμε την τροφή και τα υλικά αγαθά που χρειαζόμαστε. Δεν χρειαζόμαστε δώρα από την αυτοκρατορία. Οι προσπάθειές μας θα είναι μέσα στα νόμιμα πλαίσια και ειρηνικές, γιατί η αφοσίωσή μας βρίσκεται στην ειρήνη και την αδελφοσύνη ανάμεσα σε όλα τα ανθρώπινα όντα που ζουν πάνω σε αυτόν τον πλανήτη».

   Όλες οι συγκρίσεις με τα όσα συνέβησαν πριν δέκα μέρες στην Ελλάδα του Τσίπρα κατά την επίσκεψη Ομπάμα, δεκτές…

    Ο Φιντέλ είναι ταυτισμένος με το μεγαλείο της Επανάστασης.

    ΉτανΠρωτοχρονιά του 1959 όταν οι δυνάμεις των επαναστατών μπαίνουν θριαμβευτικά στην Αβάνα με επικεφαλής τον Τσε Γκεβάρα.

    Λίγες μέρες αργότερα, στις 8 του μήνα, φτάνει στην Αβάνα και ο Φιντέλ Κάστρο. Ο Κάστρο δηλώνει:

«Ζούμε μια αποφασιστική στιγμή της ιστορίας μας. Η τυραννία έπεσε. Απέραντη είναι η λαϊκή χαρά. Έχουμε όμως ακόμα πολλά να κάνουμε. Δεν έχουμε την αυταπάτη να πιστεύουμε ότι από δω και μπρος όλα θα είναι εύκολα. Ισως στο μέλλον όλα θα ‘ναι ακόμα πιο δύσκολα»…

    Τα λόγια του Κάστρο αποδεικνύονται προφητικά όταν δυο χρόνια αργότερα, τον Απρίλη του 1961, εκδηλώνεται η ανοιχτή επέμβαση των ΗΠΑ εναντίον της Κούβας στον Κόλπο των Χοίρων.

    Οι Κουβανοί τσακίζουν τους εισβολείς και υπό τις επευφημίες μιας τεράστιας διαδήλωσης ο Κάστρο ανακοινώνει την εθνικοποίηση όλων των Αμερικάνικων πολυεθνικών, ανακηρύσσει τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα της Επανάστασης και τονίζει:

«Πόσο βοήθησαν αυτά τα γεγονότα το λαό μας να διδαχθεί! Αυτά τα μαθήματα είναι πολύτιμα, είναι οδυνηρά, είναι αιματηρά, αλλά πόσα ο λαός δεν απεκόμισε ως γνώση. Οι ιμπεριαλιστές – ήταν τα λόγια του Κάστρο – δεν μπορούν να μας συγχωρέσουν που είμαστε εδώ κάτω από τη μύτη τους ή να βλέπουν να οικοδομούμε την επανάστασή μας, μία σοσιαλιστική επανάσταση, ακριβώς στο υπογάστριο των Ηνωμένων Πολιτειών»…

   Το εμπάργκο

    Μετά το φιάσκο των ΗΠΑ στον Κόλπο των Χοίρων, ο εμπνευστής της εισβολής Αμερικανός Πρόεδρος Κένεντι θέτει σε πλήρη εφαρμογή (Φεβρουάριος 1962) το εγκληματικό οικονομικό, εμπορικού και χρηματοπιστωτικό εμπάργκο των ΗΠΑ εναντίον της Κούβας. Το εμπάργκο μέχρι το 2013  υπολογιζόταν ότι οι ζημιές που έχει προκαλέσει στην κουβανέζικη οικονομία ξεπερνούν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.

    Το εμπάργκο διαρκεί πάνω από 50 χρόνια με ένα και μόνο στόχο: Την καταστροφή του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού συστήματος που έχει επιλέξει ο κουβανικός λαός ασκώντας το δικαίωμά του για αυτοδιάθεση και κυριαρχία.

    Ο χαρακτήρας του εμπάργκο είναι δολοφονικός. Φτάνει μέχρι την απαγόρευση εισαγωγής στην Κούβα ιατρικών αναλώσιμων και υλικών, φαρμάκων που χρησιμοποιούνται σε καρδιολογικές παθήσεις, σε ειδική διατροφή με θρεπτικές ουσίες για τα πρόωρα νεογέννητα βρέφη, σε σκευάσματα για τη θεραπεία παιδιών που έχουν υποστεί σοβαρά εγκαύματα, σε φάρμακα για το Αλτσχάιμερ, σε τρόφιμα, σε υλικοτεχική υποδομή για την Παιδεία και φυσικά εξαπλώθηκε σε όλους τομείς της οικονομίας, από την κατασκευαστική βιομηχανία και το εμπόριο μέχρι τις διεθνείς χρηματοοικονομικές συναλλαγές της Κούβας.

    Ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας του εμπάργκο είναι πρόδηλος. Οι ΗΠΑ – και επί προεδρίας Ομπάμα – συνέχιζαν να εφαρμόζουν τους «νόμους Τοριτσέλι και Χελμς Μπάρτον» μέσω των οποίων η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει αναλάβει παράνομα το δικαίωμα να νομοθετεί εξ ονόματος άλλων χωρών σε ό,τι αφορά τις σχέσεις τους με την Κούβα! Στο πλαίσιο αυτών των νόμων οποιοδήποτε εμπορικό πλοίο από οποιαδήποτε χώρα αράξει σε κουβανικό λιμάνι, οποιαδήποτε εταιρεία ή τράπεζα άλλης χώρας έρθει σε συναλλαγή με την Κούβα, υφίσταται τον αποκλεισμό ή την επιβολή προστίμων από τις ΗΠΑ!

    Πώς, όμως, λειτούργησε αυτή η πολιτική στη συνείδηση του ίδιου του Αμερικάνικου λαού; Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήχθη το Φλεβάρη του 2012 από την «Angus Reid Public Opinion» το 62% των Αμερικανών τάσσονταν υπέρ της ανασύστασης διπλωματικών σχέσεων με την Κούβα, το 57% τάσσετο υπέρ της άρσης των ταξιδιωτικών περιορισμών και το 51% αντιτίθετο στον αποκλεισμό.

    Πώς λειτούργησε αυτό το εμπάργκο στη συνείδηση όλων των λαών του κόσμου; Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, για 20 και πλέον φορές έχει υπερψηφιστεί το σχέδιο ψηφίσματος της Κούβας για την άρση του αμερικανικού αποκλεισμού του νησιού. Συνολικά 191 χώρες ψηφίζουν συνεχώς υπέρ της πρότασης της Κούβας, και δυο – τρεις εναντίον: Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και τα Νησιά Μάρσαλ. Φέτος ήταν η πρώτη φορά που ΗΠΑ και Ισραήλ δεν καταψήφισαν, αλλά… απείχαν.

Η διαρκής επίθεση κατά της Κούβας δεν ήταν μόνο οικονομική. Τα σαμποτάζ, οι προβοκάτσιες και οι «κρυφές» επεμβάσεις εναντίον της Κούβας όλα αυτά τα χρόνια έχουν επιφέρει το θάνατο σε πάνω από 3.000 Κουβανούς.

    Το χρήμα για αντικουβανική προπαγάνδα ρέει άφθονο: Μόνο τη δεκαετία 1997 – 2007 οι ΗΠΑ διέθεσαν στον ραδιοτηλεοπτικό τους πόλεμο ενάντια στην Κούβα πάνω από 257 εκατομμύρια δολάρια.

    Όσο για τις προσπάθειες όλα αυτά τα χρόνια εξόντωσης του Φιντέλ Κάστρο (υπολογίζονται σε πάνω από 630 οι απόπειρες δολοφονίας του!) κατάντησαν ανέκδοτο, σε σημείο που ο ίδιος ο Φιντέλ πριν μερικά χρόνια δήλωσε: Οι Αμερικάνοι με έχουν «σκοτώσει» τόσες φορές που όταν κάποια στιγμή πεθάνω δεν θα το πιστεύουν ούτε οι ίδιοι! Βλέποντας κανείς την πρώτη αντίδραση του Τραμπ αντιλαμβάνεται ότι αποδείχτηκε προφητικός – και σ΄αυτό.

    «Υπάρχει εναλλακτική;»

    Αναφερθήκαμε προηγουμένως στα καρακόλια του «δεν υπάρχει εναλλακτική». Κάποιοι από αυτούς έσπευσαν να «θρηνήσουν» κιόλας για τον θάνατο του Κάστρο, παριστάνοντας τους… ομοιδεάτες του. Δεν πρόκειται να λερώσουμε ένα άρθρο για τον Κάστρο κάνοντας την οποιαδήποτε αναφορά στο όνομά τους.     

    Ας δούμε, όμως, συμπυκνωμένα, τι σημαίνει «άλλος δρόμος» και από πού απορρέουν τα αίτια της έχθρας των Αμερικανών ενάντια στην Κούβα; Τα περιγράφει ο Κάστρο στην εισήγησή του στο 1ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας:

•     «Ένα από τα πρώτα μέτρα της Επανάστασης υπήρξε η παραδειγματική τιμωρία των βασικών ενόχων για τα εγκλήματα που έγιναν από τη δικτατορία του Μπατίστα».
•     «Δημεύτηκαν χωρίς καθυστέρηση όλα τα παράνομα αποκτημένα υλικά αγαθά που βρίσκονταν στα χέρια των αξιωματούχων του αιματοβαμμένου καθεστώτος».
•     «Ο παλιός στρατός που είχε καταπιέσει σκληρά το λαό, διαλύθηκε και οι αρμοδιότητες που αντιστοιχούν στις ένοπλες δυνάμεις, μεταβιβάστηκαν στον ένδοξο Επαναστατικό Στρατό, που, όπως έλεγε ο Καμίλιο Σιενφουέγκος: «Ηταν ο λαός, ντυμένος τ’ αμπέχονο»».
•     «Η δημόσια διοίκηση ξεκαθαρίστηκε από τα στοιχεία που είχαν συνεργαστεί με την τυραννία».
•     «Η διεφθαρμένη και πουλημένη ηγεσία των συνδικάτων απομακρύνθηκε και τα δικαιώματα των εργαζομένων αποκαταστάθηκαν».
•     «Οι εργάτες που είχαν απολυθεί από τις επιχειρήσεις στην περίοδο της δικτατορίας γύρισαν στις εργασίες τους. Σταμάτησε αμέσως το διώξιμο αγροτών από τη γη».
•     «Στις 3 Μάρτη 1959 η Κουβανική Εταιρεία Τηλεφώνων – αμερικάνικο μονοπώλιο – που είχε αναμειχθεί στις βρώμικες υποθέσεις της τυραννίας σε βάρος των συμφερόντων του λαού, μπήκε κάτω από κρατικό έλεγχο».
•     «Στις 6 Μάρτη ψηφίστηκε νόμος που μείωσε κατά 50% τα υψηλά ενοίκια που πλήρωνε ο λαός, μέτρο που ξεσήκωσε μεγάλο ενθουσιασμό στον πληθυσμό των πόλεων και δημιούργησε πραγματική αναταραχή στους αστικούς κύκλους».
•     «Στις 21 Απρίλη όλες οι πλαζ της χώρας κηρύχτηκαν ελεύθερες για τη χρήση του λαού και καταργήθηκαν έτσι τα προνόμια και οι μισητές διακρίσεις που είχε επιβάλει η αστική τάξη σε πολλούς από αυτούς τους τόπους αναψυχής».
•     «Στις 17 Μάη ψηφίστηκε η πρώτη Αγροτική Μεταρρύθμιση. Αυτό το αποφασιστικό, αναγκαίο και δίκαιο μέτρο, μας έβαλε άμεσα αντιμέτωπους όχι μόνο με την ντόπια ολιγαρχία, αλλά και με τον ιμπεριαλισμό, γιατί πολλές αμερικάνικες επιχειρήσεις είχαν στην ιδιοκτησία τους πελώριες εκτάσεις με τα πιο γόνιμα εδάφη της χώρας, κυρίως φυτεμένες με ζαχαροκάλαμο».
•     «Στις 20 Αυγούστου 1959 μειώθηκε η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος και μπήκε έτσι τέρμα στην ασυδοσία ενός αλλού τεράστιου αμερικανικού μονοπωλίου».
•     «… η επανάσταση από τις πρώτες κιόλας μέρες καταπιάστηκε με τη φοβερή μάστιγα της ανεργίας κι έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στον αγώνα για βελτίωση των αθλίων συνθηκών που επικρατούσαν, στην Παιδεία και στη λαϊκή Υγεία. Χιλιάδες δάσκαλοι στάλθηκαν στην ύπαιθρο, ενώ στις πιο απόμακρες γωνιές της χώρας μας άρχισαν να χτίζονται πολυάριθμα νοσοκομεία».
•     «Σε σύντομο χρονικό διάστημα άρχισε με επιτυχία το έργο της εξάλειψης των τενεκεδοσυνοικιών που τόσο πλατιά διάδοση έχουν στις μεγάλες πόλεις της Λατινικής Αμερικής».
•     «…οι ΗΠΑ σταμάτησαν τις εμπορικές τους πιστώσεις. Αυτό είχε σημαντική αρνητική επίδραση στις απαραίτητες για τη χώρα εισαγωγές. Έτσι, η Επανάσταση αναγκάστηκε να πάρει αυστηρά μέτρα οικονομίας. Αυτό όμως δεν το έκανε σε βάρος των φτωχών στρωμάτων του πληθυσμού, όπως γίνεται στον καπιταλιστικό κόσμο. Σταμάτησαν οι εισαγωγές των περιττών ειδών και καθιερώθηκε ισότιμη κατανομή των βασικών προϊόντων. Αυτό ήταν ένα από τα πιο δίκαια, ριζικά και αναγκαία μέτρα που πήρε η Επανάσταση, η οποία είχε μπροστά της έναν απελπισμένο αγώνα επιβίωσης». (Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 1976).

Η Κούβα τα κατάφερε! 

    Οι ΗΠΑ, είναι ευεξήγητο, είχαν κάθε λόγω να εξαπολύσουν αυτόν τον – με όλα τα μέσα – υπερπεντηκονταετή τους πόλεμο εναντίον της Κούβας.

    Πριν την Επανάσταση η Κούβα ήταν η «παιδική χαρά» των ΗΠΑ.

    Ήταν ο χώρος στον οποίο έκαναν τα πάρτι τους από τις φαμίλιες της Μαφίας υπό τον Λάκι Λουτσιάνο μέχρι τις αμερικάνικες πολυεθνικές. Από την ITT και την United Fruit που ήλεγχε 110.000 στρέμματα στο νησί μέχρι την Francisco Sugar Company που ανήκε στο διευθυντή της CIA Αλεν Ντάλες και την Bethlehem Steel Corporation που εξουσίαζε το 80% του εξαγόμενου ορυκτού πλούτου της χώρας (πλήθος στοιχείων για τον ρόλο των ΗΠΑ στην Κούβα περιέχονται στο βιβλίο του Κώστα Λουλουδάκη, «Ασπρα Μαντήλια στην Plaza de Mayo», εκδόσεις ΚΨΜ).

    Αλλά η Κούβα τα κατάφερε. Και στάθηκε στα πόδια παρά την τεράστια δοκιμασία που υπέστη μετά τις εξελίξεις του 1990 με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.       

    Σήμερα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Κούβα έχει 

«ένα από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο, όπως αυτά της Φινλανδίας, της Σιγκαπούρης, της Σαγκάης, της Δημοκρατίας της Κορέας, της Ελβετίας, της Ολλανδίας και του Καναδά».

    Η Κούβα διαθέτει ένα από τα πιο ολοκληρωμένα συστήματα Παιδείας, Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας στον κόσμο. Πέρσι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε επίσημα την Κούβα την πρώτη χώρα στον κόσμο που εξάλειψε την μετάδοση του ιού HIV του AIDS και της σύφιλης από τη μητέρα στο παιδί. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ σχεδόν 1,4 εκατομμύριο γυναίκες που έχουν προσβληθεί από τον HIV κυοφορούν κάθε χρόνο παγκοσμίως. 

    «Η εξάλειψη της μετάδοσης ενός ιού είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στο θέμα της δημόσιας υγείας», δήλωσε η Μάργκαρετ Τσαν, γενική διευθύντρια του ΠΟΥ.
    Η επιτυχία αυτή της Κούβας «δείχνει ότι μια οικουμενική πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική κάλυψη είναι δυνατή και πράγματι είναι το κλειδί της επιτυχίας ακόμη και για την καταπολέμηση τόσο τεράστιων προκλήσεων όπως το AIDS» - δήλωση της δρ Καρίσα Ετιέν, διευθύντρια του Παναμερικανικού Οργανισμού Υγείας.

Η Παγκόσμια Τράπεζα, αναφέρει:

 «Η Κούβα είναι διεθνώς αναγνωρισμένη για τα επιτεύγματά της στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας (…) Από την Κουβανική Επανάσταση το 1959 και μέχρι σήμερα, η χώρα έχει δημιουργήσει ένα σύστημα κοινωνικής πρόνοιας που εγγυάται την δωρεάν πρόσβαση όλων των πολιτών της στην εκπαίδευση και στην υγειονομική περίθαλψη (…). Άλλο επίτευγμα του νησιού είναι η εξάλειψη ορισμένων ασθενειών, η προσφορά ασφαλούς νερού και διάφορα άλλα βασικά για τη δημόσια υγεία. Η Κούβα έχει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες σε ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας στην περιοχή και έναν από τους μεγαλύτερους σε προσδόκιμο ζωής» («Καθημερινή», 16/11/2014).

Πριν από την Επανάσταση

    Πριν από την Επανάσταση στην Κούβα, στο καπιταλιστικό κράτος υπό την φασιστική δεσποτεία του δικτάτορα Μπατίστα, η εικόνα ήταν η εξής:         

• Πληθυσμός:  6,5 εκατομμύρια. Προσδόκιμο ζωής 54 χρόνια. Παιδική θνησιμότητα στο 66  τοις χιλίοις, δηλαδή 66 παιδιά στα χίλια μέχρι δώδεκα ετών.
• Οικονομία: Το 100/% της γης ανήκε σε φεουδάρχες. Το 90/% της παραγωγής ζαχαροκάλαμου στην εταιρεία «Μπακάρντι». Το 90% της παραγωγής,φρούτων και λαχανικών στην «Γιουνάιτεντ Φρούιτ Κόμπανι».
• Το πετρέλαιο, η ενέργεια, το ηλεκτρικό και το χρωμονικέλιο στις «ΕΣΣΟ», «ΙΤΤ», «ΕΛΚΕΥ» και Αμερικάνικες εταιρείες.
• Τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, τα μέσα μεταφοράς και οι τράπεζες επίσης ανήκαν σε αμερικάνικες εταιρείες.

• Οι άνεργοι πάνω από 1 εκατομμύριο, οι άστεγοι ή οι στεγασμένοι σε απάνθρωπες συνθήκες χωρίς νερό, ρεύμα και αποχέτευση ήταν το 70% του πληθυσμού, τόσο στις πόλεις όσο  και στην ύπαιθρο. Η χώρα ήταν μια τεράστια τενεκεδούπολη.
• Οι ασθένειες, όπως φυματίωση, δάγκειος πυρετός, μηνιγγίτιδα, πολιομυελίτιδα, θέριζαν κυρίως τις μικρές ηλικίες. Πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δεν υπήρχε παρά μόνο σε αυτούς  που μπορούσαν να πληρώσουν.
• Ένας μόνο εργάτης στους 10 μπορούσε να αγοράσει γάλα, μόνο το 4% μπορούσε να αγοράσει κρέας, τα 3/5 όσων εργάζονταν αμείβονταν με μισθούς 4 φορές κάτω από το κόστος διαβίωσης.

    Την εικόνα στην προεπαναστατική Κούβα είχε περιγράψει ο Φιντέλ Κάστρο στην περίφημη απολογία του στην οποία αναφερθήκαμε ήδη μετά την αποτυχημένη επίθεση των επαναστατών το 1953 στο στρατόπεδο Μονκάδα:

«Αδιανόητο είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που πεινάνε ενώ υπάρχει γη να σπείρουν. Αδιανόητο είναι ότι υπάρχουν παιδιά που πεθαίνουν χωρίς ιατρική περίθαλψη. Αδιανόητο είναι ότι το 30% των αγροτών μας δεν ξέρουν να βάλουν ούτε την υπογραφή τους και το 99% δεν ξέρουν την ιστορία της Κούβας. Αδιανόητο είναι ότι οι οικογένειες στην ύπαιθρο ζουν σε χειρότερες συνθήκες από ότι οι Ινδιάνοι που συνάντησε ο Κολόμβος (…). Το 90% των παιδιών στην ύπαιθρο υποφέρει από παράσιτα της γης που εισχωρούν από τα νύχια των ποδιών τους γιατί περιπατάνε ξυπόλυτα».

Η Επανάσταση

    Μετά την Επανάσταση η καπιταλιστική και φεουδαρχική ιδιοκτησία οργανώθηκε σε συνεταιρισμούς σοσιαλιστικής βάσης. Οργανώθηκε ένας τεράστιος έρανος σε όλη τη χώρα όπου συνεισέφεραν όσοι είχαν, για την εξαφάνιση των παραγκουπόλεων και το κτίσιμο νέων σύγχρονων για την εποχή πολυκατοικιών για να μην μείνει κανείς άστεγος. Έτσι εξάλειψαν μια για πάντα τις παράγκες από την  χώρα.

    Το ίδιο διάστημα επιτεύχθηκε ο στόχος για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού. Μέσα σε αντίξοες συνθήκες οι νέοι σπουδαστές, φοιτητές και δάσκαλοι δίδαξαν γραφή και ανάγνωση σε πάνω από 2.000.000 αναλφάβητους.

    Παρότι οι εξελίξεις του ’90 επέφεραν μια δεκαετία μεγάλων θυσιών για τον λαό της, σήμερα η Κούβα, σε σύγκριση με την προ Επανάστασης περίοδο έχει καταφέρει:

• Να διπλασιάσει τον πληθυσμό της. Το προσδόκιμο ζωής έχει ανέλθει στα 78 χρόνια. Η παιδική θνησιμότητα έχε κατρακυλήσει στο 4,3 τοις χιλίοις, κάτω ακόμη και από τα όρια της ΕΕ.
• Το 90% των αναγκών τους σε φάρμακα και εμβόλια οι Κουβανοί τα παράγουν οι ίδιοι. Παιδικές ασθένειες και ασθένειες που στοιχειώνουν ακόμη τον Τρίτο Κόσμο, έχουν εξαφανιστεί.
• Το αγαθό της υγείας με υπερσύγχρονες υποδομές και  διαγνωστικά μηχανήματα προσφέρεται εντελώς δωρεάν στους Κουβανούς πολίτες. Η Κούβα είναι στις πρώτες θέσεις στον κόσμο στην αντιμετώπιση του καρκίνου, της καρδιολογίας, των μεταμοσχεύσεων οργάνων και της νεφρολογίας.
• Η Παιδεία είναι  έτσι οργανωμένη σε όλες τις βαθμίδες όπου ο γονιός δεν σπαταλάει ούτε ένα σεντς για την μόρφωση των παιδιών του. Η κατώτερη και η μέση βαθμίδα είναι ολοήμερη στην Κούβα, στο σχολείο τα παιδιά θα πάρουν το πρωί το γάλα που πρέπει, το δεκατιανό τους και το μεσημεριανό τους. Στο ολοήμερο σχολείο θα ασχοληθούν με τον αθλητισμό, την μουσική τον χορό, τις ξένες γλώσσες. Η μεταφορά τους γίνεται δωρεάν με τα σχολικά λεωφορεία. Η Κούβα είναι η χώρα της Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής με τον υψηλότερο δείκτη στην Ανάπτυξη της Εκπαίδευσης (IDE).
• Σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση της UNESCO «Εκπαίδευση για όλους», ο δείκτης της Κούβας ήταν 0,983, ανώτερος ακόμα και από τον αντίστοιχο των ΗΠΑ. Η έκθεση της Unesco αναγνώρισε το 2011 ότι η Κούβα κατέχει το πιο υψηλό μορφωτικό επίπεδο της Καραϊβικής και την κατατάσσει 14η στον κόσμο.
• «Πατρίδα ή θάνατος»!
      Η σοσιαλιστική Κούβα, στα 57 χρόνια της ύπαρξής της, χωρίς ποτέ να κάνει έκπτωση στο διεθνιστικό της χρέος, πορεύτηκε και κέρδισε τη ζωή κάτω από το σύνθημα «Πατρίδα ή θάνατος» («Patria o muerte»).
      Έδωσε κάτω από ανείπωτες συνθήκες τη μάχη για το συνολικό όφελος και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής σε όλους τους τομείς και για κάθε Κουβανό πολίτη. Και την κέρδισε!
      Στα εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο που δεν ξέρουν γράμματα, στα εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο που δεν έχουν εκπαίδευση ή υφίστανται την παιδική εργασιακή εκμετάλλευση, στα εκατομμύρια ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, στα εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο που δεν έχουν πρόσβαση σε νερό και υποδομές υγιεινής, στα εκατοντάδες εκατομμύρια άνεργων και ανασφάλιστων στο κόσμο, κανείς δεν ζει στην Κούβα. Τα θύματα φυλετικού ή θρησκευτικού ρατσισμού στην Κούβα είναι μηδέν.
• Πέρσι, μετά την ιστορικής σημασίας ανακοίνωση για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων των ΗΠΑ με την Κούβα, όπως και μετά την επίσκεψη του Ομπάμα στο νησί, είχαμε σημειώσει ότι το «πως» θα εξελιχθούν τα πράγματα, είναι κάτι που θα το δούμε.
      Όμως, ένα είναι σίγουρο, ένα είναι το μήνυμα του κουβανικού λαού προς όλο τον κόσμο και το επαναλαμβάνουμε:
      Η Κούβα έφτασε ως εδώ όρθια! Στάθηκε στα πόδια της χωρίς να προσκυνήσει! Χωρίς να γονατίσει! Χωρίς να υποταχθεί! Χωρίς να ταπεινωθεί! Με το λαό της (τον εξοπλισμένο λαό της) να μην εγκαταλείπει ούτε μια στιγμή, ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες, την αξιοπρέπεια και το δικαίωμά του να αποφασίζει αυτός για τη ζωή του και για τη χώρα του!
      Σύμβολο του πατριωτισμού, του διεθνισμού και της αξιοπρέπειας που πάει χέρι – χέρι με το όραμα της κομμουνιστικής απελευθέρωσης στην αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να περπατάει όρθιος, ήταν, είναι και θα είναι ο αθάνατος Φιντέλ Κάστρο.
  
  

Υπάρχει ελληνικό οπλοστάσιο έναντι του Σόιμπλε

του Μάκη Ανδρονόπουλου

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο πιο σοβαρός λόγος που η Άγκελα Μέρκελ αποφάσισε να διεκδικήσει για τέταρτη φορά την καγκελαρία είναι ο υπουργός της των Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Διότι εάν αυτή δεν κατέβαινε, θα κατέβαινε αυτός και η Ευρώπη θα διαλυόταν στα εξ ων συνετέθη με αστάθμητες επιπτώσεις για το μέλλον της ίδιας της Γερμανίας.

Ο «ευρωπαϊστής» Δρ Σόιμπλε, αυτός ο πολιτικός των παρασκηνίων και της αθέμιτης χρήσης της λογικής, δεν δημιουργεί μόνο αδιέξοδα στην ελληνική υπόθεση, αλλά με τις εμμονές του στις πολιτικές ακραίας λιτότητας και διάλυσης του κοινωνικού υπόβαθρου του κράτους, οδηγεί την φιλελεύθερη τάξη στην Ευρώπη στον όλεθρο.

Έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα στην Ευρώπη, οι εμμονές του κ. Σόιμπλε και η οργή του, καθώς σιγά σιγά τον εγκαταλείπουν οι Ευρωπαίοι υποστηρικτές του, θυμίζουν την διαταγή αυτοκτονίας του μανιακού Αδόλφου Χίτλερ να οδηγηθούν στο θάνατο τα δεκαπεντάχρονα παιδιά του Βερολίνου.

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αποτελεί  τη σύγχρονη έκφανση όλων εκείνων των χαρακτηριστικών που οδήγησαν τη Γερμανία δύο φορές στον όλεθρο: την πίστη στην ανωτερότητα των Γερμανών, τις μεταφυσικές ιδεοληψίες, την ασυγκράτητη βούληση για επέκταση και την επιβολή της ομοιομορφίας και αυστηρών κανονιστικών πλαισίων κλπ. Πρόκειται για ένα σύνολο πολιτικών και κοινωνικών συμπτωμάτων, αλλά και ιστορικών επιλογών της γερμανικής ελίτ που επαναλαμβάνεται και το οποίο αντλεί την καταγωγή του στον γερμανικό ιδεαλισμό, στις έννοιες του κράτους, του πεπρωμένου, της αναγνώρισης της υπεροχής και του δικαίου της ισχύος. Πρόκειται για τα συμπτώματα αυτού που αποκάλεσα στο ομότιτλο βιβλίο μου* «γερμανικό  σύνδρομο» (ΣΣ: Χρησιμοποιώ τον όρο μεταφορικά και δεν έχει σχέση με τον αντίστοιχο ιατρικό).

Όλα αυτά τα συμπτώματα εκφράζονται στην ελληνική περίπτωση με την εμμονή του κ. Σόιμπλε σε προγράμματα και πολιτικές που απέτυχαν τραγικά και παρά τις προειδοποιήσεις διεθνώς από κορυφαίους οικονομολόγους και πολιτικούς. Οι θεωρίες του για τους καλούς μαθητές Γερμανούς, για τους τεμπέληδες Έλληνες, περί «αδύναμου κρίκου» της ευρωζώνης, περί Grexit, η συνεχής αλλαγή κριτηρίων και στόχων, η καταγγελία πως οι Έλληνες ζουν ένα επίπεδο ζωής πάνω από τις δυνάμεις τους και η μετάθεση της ρύθμισης του ελληνικού χρέους μετά τις γερμανικές εκλογές, θεωρίες με τις οποίες τροφοδοτεί την φυλλάδα του ακραίου λαϊκισμού Bild, αλλά και όλο τον συντηρητικό τύπο της Γερμανίας αποκαλύφθηκαν, κατέρρευσαν, απέτυχαν. Τελευταίο κρούσμα, η μυστική σύγκλιση του WashingtonGroup και η ματαίωσή του μετά την αποκάλυψη της σύγκλισής του από τον κ. Σόιμπλε.

Η Γερμανία του κ. Σόιμπλε έχει απολέσει κύρος, καθώς ένα μεγάλο κομμάτι της ανταγωνιστικότητάς της οφείλεται στην διαφθορά και στις αθέμιτες πρακτικές και ένα άλλο στην επιβολή των γερμανικών κανόνων στην ευρωζώνη (που δεν πρόκειται να μακροημερεύσουν). Η τεράστια φούσκα της Deutsche Bank  είναι το τεκμήριο του προαναφερθέντος «γερμανικού συνδρόμου». Αυτές τις μέρες είδαν το φως της δημοσιότητας μελέτες σύμφωνα με τις οποίες η γερμανική οικονομία θα είχε διολισθήσει φέτος στην ύφεση εάν δεν υπήρχαν οι έκτακτες δαπάνες για την υποδοχή των προσφύγων!...

Δεν μπορεί να μας διώξει

Μόλις πριν ένα μήνα ο κ. Σόιμπλε λανσάρισε και πάλι μέσω της Die Welt το σενάριο να γίνει ένα γενναίο κούρεμα του ελληνικού χρέους και μετά η  Ελλάδα να αποχωρήσει από την ευρωζώνη. Το σενάριο είναι τουλάχιστον αστείο, ασχέτως εάν στη συνέχεια διαψεύστηκε. Η βουλιμία του να διώξει την Ελλάδα και να την αγοράσει στη συνέχεια ως σκραπ είναι ακόρεστη. Το σενάριο της οικειοθελούς αποχώρησης είναι αστείο, διότι η αποβολή  της Ελλάδας από την ευρωζώνη  μετά από 7 χρόνια μνημονιακών πολιτικών, κατά τα οποία σημειώθηκε η μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή  που έχει συμβεί ποτέ παγκοσμίως,

Πρώτον, θα επισφραγίσει την αποτυχία των πολιτικών της λιτότητας. 

Δεύτερον, αποχώρηση σημαίνει πραγματικό «κούρεμα» και όχι ρύθμιση του χρέους, κάτι που δεν μπορούν να αποδεχθούν όλες οι δανείστριες χώρες.

Τρίτον, μια εκβιαστική αποβολή της Ελλάδας θα λειτουργούσε πολλαπλασιαστικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο μετά το Brexit. Οι πολιτικές συνέπειες θα ήταν αστάθμητες και μάλλον επικίνδυνες.

Tέταρτον, το ΔΝΤ το χρειάζεται ο κ. Σόιμπλε όχι για να συμπληρώνει τα δανεικά, ούτε για να αποτελεί τεχνικό σύμβουλο, αλλά ως πολιτικό άλλοθι για την επιβολή σκληρών πολιτικών εκτός ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Πέμπτον, ο κ. Σόιμπλε ξεχνάει την συνεχώς αυξανόμενη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας μετά την εκτροπή του Ερντογάν και γενικά το ρόλο της στο προσφυγικό-μεταναστευτικό.

Τα ελληνικά μπαζούκας

Η Ελλάδα διαθέτει πολύ ισχυρά όπλα έναντι του κ. Σόιμπλε. Το ότι δεν τα έχει χρησιμοποιήσει είναι γιατί αυτή η χώρα είναι βαθύτατα ευρωπαϊκή και νεωτερική, παρά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η Ελλάδα είναι επίσης βαθύτατα ανθρωπιστική και δημοκρατική. Γι΄ αυτό επιδεικνύει ανοχή και καρτερικότητα, γιατί έχει βαθιά αίσθηση της ιστορίας και συναίσθηση του αίματος που έχει καταβάλει. Παρ΄ όλα αυτά τα «όπλα» υπάρχουν, όπως υπάρχουν τα πυρηνικά σε άλλες περιπτώσεις. Υπάρχουν και δεν χρησιμοποιούνται. Ενίοτε, απλώς υπενθυμίζεται η ύπαρξή τους.    

1.       Δεδομένου ότι πριν λίγους μήνες, το ανεξάρτητο Γραφείο Εσωτερικής Αξιολόγησης του ΔΝΤ παραδέχθηκε ότι πρώτον, το Ταμείο παραβίασε στην περίπτωση της Ελλάδας την καταστατική του αρχή που προϋποθέτει  αναδιάρθρωση του χρέους προκειμένου να συμμετάσχει σε ένα πρόγραμμα διάσωσης και δεύτερον, έκανε λάθη που οδήγησαν στην πλήρη αποτυχία του 1ου ελληνικού προγράμματος και επειδή οι ζημιές που προκλήθηκαν είναι τεράστιες, η Ελλάδα νομιμοποιείται να προχωρήσει σε αγωγή κατά της τρόικας και να ζητήσει αποζημίωση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων. Η τρόικα μετέτρεψε ένα ιδιωτικό χρέος σε κρατικό, σώζοντας τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να χρωστάει πλέον σε κράτη δανειστές, τα οποία επιβάλουν την πολιτική τους βούληση. Πολλές από τις μνημονιακές πολιτικές παραβιάζουν το ελληνικό σύνταγμα και το κοινοτικό κεκτημένο, γεγονός που θα ενίσχυε μια ελληνική αγωγή.

2.       Η Ελλάδα διαθέτει πλέον μια ολοκληρωμένη έκθεση των γερμανικών οφειλών, τεκμηριωμένη και με οδικό χάρτη νομικής διεκδίκησής τους από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Διαθέτει, χάρις των Αμερικανών, τοαποκαλυπτικό αρχείο της Βέρμαχτ στην Ελλάδα που σημαίνει ότι μπορεί κάθε μέρα να τροφοδοτεί το ευρωπαϊκό φαντασιακό με σκληρές ακραίες ιστορίες και ντοκουμέντα. Έτσι, η ενωμένη Γερμανία θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει όσα απέφυγε μεταπολεμικά χάρις τον ρόλο που διαδραμάτισε στην ανάσχεση του κομμουνισμού. Σημειωτέον, η Γερμανία δεν έχει υπογράψει ειρήνη με την Ελλάδα! Διότι προϋπόθεση γι΄ αυτό είναι η εκκαθάριση των πολεμικών χρεών και αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει σε δυο χώρες μέλη του ΝΑΤΟ για πάντα.

3.       Τέλος, αν η Ελλάδα προχωρήσει σε αυτές τις δύο κινήσεις, οι γερμανικές εκλογές θα έχουν ως κεντρικό ζήτημα το Ελληνικό και δευτερευόντως το προσφυγικό.

Το Ελληνικό ζήτημα είναι προς όφελος της ΕΕ και της Δύσης να κλείσει γρήγορα, ρεαλιστικά και θετικά. Η ελληνική κοινωνία έχει εξαντλήσει την υπομονή της και αν η στενοκεφαλιά κάποιων την οδηγήσει να περάσει τη γραμμή της, τότε γαία πυρί μιχθήτω.  

Ξαναβάστα Σόιμπλε

του Κώστα Βαξεβάνη

Μοιάζει με χιλιοπαιγμένο έργο, όπου ηθοποιοί παρατάσσονται, παίζουν άτεχνα και αποχωρούν, έχοντας μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το μεροκάματο παρά για το χειροκρότημα. Ζούμε αυτή την εκνευριστική επανάληψη, σε κάθε διαπραγμάτευση για το χρέος, για το μνημόνιο, για την αξιολόγηση, για οτιδήποτε μας συνδέει ή μας χωρίζει με τους δανειστές.

Η πρώτη πράξη, ξεκινά με μια δήλωση από κάποιον παράγοντα συνήθως της γερμανικής επικράτειας, ακόμη και αν η επικράτησή του είναι μεταξύ Βεστφαλίας και Έσσης και μέτρο παραπάνω. Η δήλωση λέει κάτι που δημιουργεί αμφιβολία, ή ερώτημα ή τέλος πάντων αναφέρει τη λέξη Ελλάδα, ακόμη και αν πέντε σειρές παρακάτω μιλάει για τον ελληνικό μουσακά.

Στη δεύτερη πράξη, η δήλωση αναπαράγεται σε κάποια BILD, κάτω από φωτογραφία ημίγυμνης κυρίας που κρατώντας μια τούρτα δηλώνει «για επιδόρπιο έχω στήθος» (υπαρκτό το παράδειγμα).

Στην τρίτη πράξη, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, ανακαλύπτουν τη δήλωση και την αναπαράγουν με ταχύτητα που παλιότερα αναπαρήγαγαν το «φονικό στην άσφαλτο με πέντε νεκρούς» διαβεβαιώνοντας πως η Ελλάδα για μια ακόμη φορά έχει πρόβλημα στο θέμα του χρέους, του μνημονίου ή της αξιολόγησης.

Όλος ο θίασος βγαίνει επί σκηνής. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανησυχεί για την κατάρρευση, η Ντόρα προβλέπει Grexit, ο Σταύρος Θεοδωράκης ψάχνει κάμερα για να εκφωνήσει πολιτικό χρησμό τηλεοπτικής βαρύτητας και ο Βενιζέλος αναζητά σκληρές λέξεις για να τοποθετήσει ανάμεσα σε πέντε «εγώ» που θα συνθέσουν τον κολασμό και την τιμωρία όσων δεν αντιλαμβάνονται όσα αντιλαμβάνεται.

Κάπου εκεί κάνουν είσοδο και οι guest.Ο Σόιμπλε,οι υπάλληλοι του Σόιμπλε, ίσως και ο Στουρνάρας, αφήνουν υπονοούμενα, σπέρνουν φόβους, αλλά κυρίως κλαδεύουν ελπίδες. Η Ελλάδα ξαναμπαίνει στον φαύλο κύκλο της απειλής και της αβεβαιότητας. Την ίδια ώρα, η πολιτική υποβαθμίζεται από πάλη των ιδεών και των λύσεων, σε μια μίζερη κατάσταση, όπου ο πολιτικός γίνεται εκβιαστής του λαού του. Θα πάθουμε, θα υποφέρουμε, θα δεινοπαθήσουμε, θα καταστραφούμε.

Ούτε ο άγνωστος δηλωσίας της Ρηνανίας, ούτε η BILD,ούτε ο Σόιμπλε θα μπορούσαν να δημιουργήσουν την καταστροφολογική θύελλα, αν δεν υπήρχαν αυτοί που με σκοπιμότητα την υποβοηθούν.

Προσπαθώ τα τελευταία τέσσερα χρόνια, να διακρίνω τις αντιθέσεις που μερικά μόλις χρόνια πριν, συνέθεταν τις πολιτικές διαφωνίες του ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ, του Σαμαρά με τον Βενιζέλο. Δεν υπάρχει πουθενά αιχμή, δεν υπάρχει πολιτική αντιπαράθεση , πέρα από τις λεκτικές κορώνες που γράφτηκαν μόνο και μόνο για να δημιουργήσουν τεχνητή διαφορά. Ο πέρα του ΣΥΡΙΖΑ χώρος, μοιάζει να έχει ομογενοποιηθεί, ενώ καθημερινά αποκαλύπτει ως έντονο ενοποιητικό στοιχείο την αντι-ΣΥΡΙΖΑ τοποθέτηση.

Σε μια πρόσφατη παρουσίαση βιβλίου, Μητσοτάκης, Βενιζέλος και Θεοδωράκης, φωτογραφήθηκαν μαζί, αποτυπώνοντας κάτι περισσότερο από μια τυχαία κοινωνική συνάντηση. Την διάθεσή τους να αντιμετωπίζονται ως μια ενιαία πολιτική δύναμη. Στην πραγματικότητα είναι.

Οι πολιτικές μεταγραφές άλλωστε δεν παρουσιάζουν πια πολιτικά ή ηθικά κωλύματα. Ακροδεξιοί της ΝΔ με ή χωρίς τσεκούρι, ανεπάγγελτοι του ΠΑΣΟΚ, εφευρέτες των ενδιάμεσων χώρων, πολιτικοί χωρίς χώρο, είναι έτοιμοι να αναφωνήσουν «Ξαναβάστα Σόιμπλε» με αντάλλαγμα την πιθανότητα να ξαναφέρουν πιο κοντά τους την εξουσία και όχι κάποια σωτηρία, εκτός αν πρόκειται για τη δικιά τους.

Αυτό που κάποτε πολλοί αποκαλούσαν «τρόικα εσωτερικού» , αναζητά πια ενιαία έκφραση, με προϋπόθεση να καταφέρει να μοιράσει έδρες, αξιώματα και οφίτσια. Και ναι μεν για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, υπάρχει ο κίνδυνος , αν τον ρωτήσουν σε κάποιο εστιατόριο «τι θέλετε», να απαντήσει από κεκτημένη ταχύτητα και αγωνία «εκλογές» , για την κυβέρνηση, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος. Να παραμείνει εγκλωβισμένη στην αέναη διαπραγμάτευση και ακόμη χειρότερα στην ανάγκη να είναι αποδεκτή έξω, ξεχνώντας τι πραγματικά είναι πολιτική μέσα.

Είναι προφανές πως δεν φτάνει να λέει ο λέει ο Τσίπρας πως εκλογές θα γίνουν το 2019.Σημασία έχει τι θα κερδίσει η χώρα ως τότε. Αν θα εφαρμοστούν πολιτικές που θα προσφέρουν στον κόσμο ανταποδοτικά οφέλη σε σχέση με τις θυσίες και την ένδειά του. Είναι διαφορετικό να πληρώνεσαι 500 ευρώ, με το να πληρώνεσαι 500 ευρώ σε μια χώρα που λειτουργεί, που ετοιμάζει το μέλλον και αποκαθιστά τον πολίτη σε όλα τα υπόλοιπα. Το στοίχημα για τις κυβερνήσεις είναι η διακυβέρνηση. Η υπόδειξη ή η απόδειξη πως οι άλλοι είναι κακοί, έχει ημερομηνία λήξης ως πολιτικό καύσιμο. Αυτό που κινεί την πολιτική, αυτό που κάνει τη διαφορά, είναι το όραμα και η μετατροπή του οράματος σε πράξη. Συνήθως ξεκινάει από τα μικρά ,ειδικά αν στόχος είναι τα μεγάλα.