Διαφωτισμός

Ο Διαφωτισμός ήταν ένα ευρύ πολιτιστικό κίνημα που γεννήθηκε στην Αγγλία τον 17 ο αιώνα και διαδόθηκε μετά στη Γαλλία και στην υπόλοιπη ήπειρο με σκοπό να απελευθερώσει την ανθρωπότητα από τον θρησκευτικό φανατισμό και από την άγνοια μέσω μιας σωστής χρήσης της λογικής. Ο Κάντ τον προσδιόρισε ως «την έξοδο του ανθρώπου από μια κατάσταση ανηλικιότητας (η ανικανότητα να επωφεληθεί της νόησής του χωρίς την καθοδήγηση κάποιου άλλου), η οποία εξαρτάται μόνο από τον ίδιο και οφείλεται όχι σε ένα ελάττωμα της νόησης, αλλά στην έλλειψη θάρρους. «Να έχεις το θάρρος να χρησιμοποιείς όλη σου την ευφυΐα! Αυτό είναι το ρητό του Διαφωτισμού!»

Από τον αγγλικό Εμπειρισμό ( Εμπειρισμός: tabula rasa) ο Διαφωτισμός πήρε την αξία της εμπειρίας και της πραγματικότητας, ενός επιστημονικού στυλ που βασιζόταν στη συνεχή πειραματική επιβεβαίωση των θεωριών, προσδιορίζοντας στην κλασική φυσική (Νευτωνισμός) το μοντέλο κάθε έρευνας που πραγματοποιήθηκε με σχολαστικότητα.

Πιο πολύπλοκες ήταν οι σχέσεις με τον γαλλικό ορθολογισμό. Αφ’ ενός, ο διαφωτισμός κληρονόμησε την επιθυμία της σαφήνειας και την ανάγκη φανερών αληθειών σε τέτοιο σημείο ώστε να είναι αδιαμφισβήτητες. Αφ’ ετέρου, αρνήθηκε το πνεύμα του συστήματος, την ιδέα του καρτεσιανού συμπερασματικού αφαιρετισμού  σύμφωνα με τον οποίον η νόηση θα πρέπει να δομεί αξιώματα από τα οποία μπορούμε να συμπεράνουμε όλες τις αλήθειες του κόσμου.
Ο Διαφωτισμός, πράγματι, αρνήθηκε να κάνει τον ορθολογισμό έναν απόλυτο παράγοντα, τη μοναδική πηγή όλης της γνώσης. Η διαφωτισμένη λογική δεν είναι ένα μεταφυσικό ον, αλλά ένα χρήσιμο όργανο: πρέπει να χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο, όχι να τον κυριεύει. Από τον άκαμπτο λογικό ορθολογισμό είναι προτιμότερη η σωφροσύνη, μια πιο αδύναμη εκδοχή του που δεν υποστηρίζει ότι είναι αλάθητη, αλλά αποκαλύπτεται γόνιμη, ικανή να συνδυάζεται με την εμπειρία και την πραγματική πολυπλοκότητα του κόσμου.

Η σωφροσύνη χρησιμοποιείται με εποικοδομητικό τρόπο, θέτοντας υπό την κριτική της κάθε πλευρά της ιδιωτικής και κοινωνικής ζωής, ειδικότερα εκείνους τους τομείς της σκέψης που παραδοσιακά υποτάσσονται στη θρησκευτική αρχή, όπως είναι η ηθική και η πολίτικη. Ο Διαφωτισμός ήταν ένα κίνημα αφοσιωμένο ολοκληρωτικά στη μεταμόρφωση του κόσμου: το πρόγραμμά του, να προσφέρει σε όσους περισσότερους ανθρώπους μπορεί τη μεγαλύτερη πιθανή ευτυχία, έγινε μια εκ των πιο βαθιών αιτιών της γαλλικής Επανάστασης.

Το πιο σημαντικό φιλοσοφικό θέμα του Διαφωτισμού ήταν η επιστροφή στη Φύση ( Καλός πρωτόγονος), την οποία έβλεπαν ως τη βάση της αυθεντικότητας και της σωφροσύνης, σε αντίθεση με οτιδήποτε τεχνητό και αυθαίρετο παράγεται από τον πολιτισμό του παρελθόντος. Ο κύριος πολεμικός στόχος των Διαφωτιστών Φιλοσόφων ήταν πράγματι ο φανατισμός, τον οποίον θεωρούσαν έμφυτο σε κάθε δογματική θρησκεία (επειδή η κάθε μία πιστεύει ότι είναι φορέας μιας απόλυτης αλήθειας και επομένως διεκδικεί το δικαίωμα να καταπνίγει τη διαφωνία). Στη θέση της πίστης (ως μη ορθολογική πεποίθηση) και της αρχής της αυθεντίας πρέπει να βάλουμε μια φυσική θρησκεία (στα όρια που θέτει η λογική) σύμφωνα με τις αρχές του θεϊσμού : στον θεό αποδίδονται μόνο οι ιδιότητες που η σωφροσύνη θεωρεί αληθοφανείς (όχι βέβαιες), δηλαδή η δημιουργία του κόσμου, η ύπαρξη μιας ανταμοιβής ή μιας τιμωρίας μετά τον θάνατο και πολλές άλλες ακόμη.

 Πηγή : lectures bureau

Η ρωσική ελπίδα της Δύσης

του Μάκη Ανδρονόπουλου

Η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει τη Μόσχα όπως την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, ενώ έπρεπε να έχει επιδιώξει την πλήρη ενσωμάτωσή της στη Δύση  – Μια ισότιμη και λειτουργική σχέση Ρωσίας - ΝΑΤΟ και μια ρεαλιστική ενσωμάτωσή της στους δυτικούς θεσμούς είναι το αντίδοτο στην επικίνδυνη αμηχανία της Δύσης απέναντι στις ανεξέλεγκτες γεωπολιτικές και γεωοικονομικές εξελίξεις που την καθιστούν ολοένα και πιο αδύναμη

Ανησυχεί η Ουάσιγκτον για την προσέγγιση Ερντογάν – Πούτιν, μια εξέλιξη που ήταν εκτός σεναρίων, που ήταν αδιανόητη. Ανησυχεί διότι εάν η προσέγγιση εξελιχθεί σε στρατηγική συμμαχία, η ποιοτική αλλαγή που θα προκύψει, θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις, θα αλλάξει την γεωπολιτική σε μια μεγάλη και κρίσιμη περιοχή του πλανήτη.  Βέβαια, ο Πούτιν χρησιμοποιεί την Τουρκία για να εξασφαλίσει την κατανόηση των ΗΠΑ, αλλά το αντιλαμβάνονται άραγε αυτό οι γέρακες της Ουάσιγκτον; Γι΄ αυτό ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν έπρεπε να πάει στη Μόσχα και όχι στην Άγκυρα. Εκτός εάν πηγαίνει στην Τουρκία για να δρομολογήσει την αποβολή της από το ΝΑΤΟ…

Η Τουρκία του Ερντογάν έχει πάρει μια οριστική στροφή που την οδηγεί εκτός Δύσης. Ίσως κάτι τέτοιο να ήταν νομοτελειακό μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού μπλοκ, ίσως η ενσωμάτωση της Τουρκίας στη Δύση να ήταν μια υπερβολική αυταπάτη, το σίγουρο πάντως είναι πως πρόκειται για μια στροφή μελετημένη και αυτοκρατορική, πέρα από τους συγκυριακούς αυτοσχεδιασμούς της. Αποτελεί το plan b της νέο-οθωμανικής στρατηγικής, δηλαδή της επιδίωξης μιας τουρκικής επικυριαρχίας στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο. Μοχλός σε αυτή την επιδίωξη είναι η ματαίωση της όποιας προοπτικής δημιουργίας Κουρδικού Κράτους και η ενσωμάτωση σε αυτό τμήματος της Τουρκίας. Το σημαντικότερο είναι ότι ο Ερντογάν φαίνεται να υποστηρίζεται από ευρεία πλειοψηφία του τουρκικού πληθυσμού.

Η απόσταση Δύσης – Ρωσίας είναι κυρίως ιδεοληπτική και απόρροια της αμερικανικής στενοκεφαλιάς (των think tankκαι του ρωσοφοβικού Μπρεζίνσκι) που σε συνδυασμό με την αυτοκρατορική αλαζονεία της Ουάσιγκτον δημιουργεί «μαύρες τρύπες» στην Ιστορία. Αν η Ιστορία θα κατηγορήσει για κάτι στο μέλλον τις ΗΠΑ θα είναι γιατί άργησε να ενσωματώσει τη Ρωσία στη Δύση, καθώς αυτό κάποια στιγμή θα συμβεί -με άλλους όρους- γιατί απλά είναι φυσικό και λογικό. Θα το κάνει -τελικά- η Ευρώπη από ανάγκη.

Η Ρωσία δεν ανήκει στη Δύση. Είναι Δύση, είναι μια ρωμαλέα και διαφορετική εκδοχή της. Ανήκει απόλυτα στην οικολογία της, ιστορικά, ιδεολογικά, θρησκευτικά, ακόμη και φυλετικά. Στη ρωσική αυλή μιλούσαν γαλλικά, όπως και στις γερμανικές αυλές. Η βιβλιοθήκη του Ντενί Ντιντερό αγοράστηκε από τη Μεγάλη Αικατερίνη και βρίσκεται στο Ερμιτάζ. 

Η αυτοκρατορική Ρωσία ήταν μεγάλη δύναμη τον 19^ο αιώνα και η πνευματική κληρονομιά της είναι τεράστια και κλασική για τον δυτικό πολιτισμό, στον οποίο συνεισέφερε ως προστιθέμενη αξία ένα βαθύ νατουραλιστικό ανθρωπισμό που ούτε ο Ρουσώ δεν κατάφερε να δώσει. Η δαιμονοποίηση της Ρωσίας μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση από τις δυτικές χώρες ήταν εύλογη, αλλά δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ο σοβιετισμός και ο κομμουνισμός είναι γνήσια τέκνα του δυτικού πολιτισμού. Η δαιμονοποίηση είχε ιδεολογική αφορμή, αλλά στην ουσία ήταν ένας ωμός γεωπολιτικός ανταγωνισμός που δυστυχώς, εξ αιτίας της βουλιμίας για επικυριαρχία της Δύσης, συνεχίστηκε και μετά την πτώση της Σοβιετίας.

Σε μεγάλο βαθμό, πέρα από τα εγγενή προβλήματα της απουσίας ουσιαστικής ιστορικής εμπειρίας, το αργό άνοιγμα της Ρωσίας στο δημοκρατικό κεκτημένο και στα ανθρώπινα δικαιώματα, οφείλεται κυρίως στην δυτική επιθετικότητα και είναι αμυντικού χαρακτήρα. Η περίπτωση της Ουκρανίας, όπου η Δύση με όχημα τις «δημοκρατικές ΜΚΟ» και τις φασιστικές συμμορίες επιχείρησε να αλώσει τη χώρα που βρίσκεται στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, είναι ενδεικτική…

Τέσσερις ακόμη βασικές λεπτομέρειες γι΄ αυτή την ρωσική επιφυλακτικότητα: Πρώτον, η Ρωσία δέχθηκε ιστορικά δύο εισβολές, από τον Ναπολέοντα και τον Χίτλερ, τις οποίες απέκρουσε με επιτυχία. Δεύτερον, συμμετείχε στους δύο παγκοσμίους πολέμους από τη σωστή πλευρά και έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη νίκη των φωτεινών δυνάμεων. Τρίτον, είναι η μόνη δυτική αυτοκρατορία που διατήρησε τις αποικίες της, την heartland! Και τέταρτον, η δυτική συμμαχία προκαλεί συνεχώς και απειλεί τη Ρωσία (Βαλτικές χώρες, Γεωργία, Ουκρανία, οικονομικές κυρώσεις, αντιπυραυλική ομπρέλα κλπ).

Η δυτική στρατηγική είναι κοντόφθαλμη και επικίνδυνη. Η αγγλοσαξωνική φοβία απέναντι στο δυναμισμό των Σλάβων είναι ιδεοληπτική. Είναι μια στάση ηλιθιωδώς ανταγωνιστική, ενώ θα μπορούσε να είναι εκρηκτικά δημιουργική και να παράξει νέο πλούτο που τόσο ανάγκη έχει η στείρα πλέον Δύση. 

Η ενσωμάτωση της Ρωσίας στους δυτικούς θεσμούς με όρους απόλυτης ισονομίας και ισοτιμίας, με σεβασμό των ιδιαιτεροτήτων της, είναι η μόνη λύση επιβίωσης στην βυθιζόμενη στην απελπισία και στο χάος Δύση. Αλλά είναι και η μόνη στρατηγική ισορροπίας ανάμεσα στη Δύση, το Ισλάμ και την Ασία. Είναι και ο μόνος τρόπος να διασφαλιστεί ο δυτικός έλεγχος επί της heartland πριν την απορροφήσουν οι ασιάτες νέο-έποικοι.

Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Μα με τη λογική, την οποία δεν πολυχρησιμοποιεί η Δύση. Τα βασικά βήματα δεν μπορεί παρά να είναι: α) Η αναγνώριση από τη Δύση της ενσωμάτωσης της Κριμαίας στη Ρωσία και της ανεξαρτησίας των φιλορωσικών ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας, με ταυτόχρονη παροχή ενός ευρωενωσιακού καθεστώτος στη Ρωσία ανάλογου με αυτό που θα εξασφαλίσει η Βρετανία με την ΕΕ. β) Η οριστική μετατροπή του G7 σε G8. γ) Η δημιουργία μιας θεσμικής και λειτουργικής σχέσης του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. δ) Η Ουκρανία και το Ντονμπάς πρέπει να παραμείνουν ως ενδιάμεση ζώνη για μία 12ετία, υπό την εγγύηση της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ. ε)Παράλληλα, πρέπει να ολοκληρωθεί τάχιστα η ενσωμάτωση των δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Ποιος μπορεί να τα κάνει αυτά; Βασικά η Ουάσιγκτον με την στήριξη της Ευρώπης. Το κακό είναι πως η Ευρώπη είναι έτοιμη να διαλυθεί και οι ΗΠΑ είναι σε κακό χάλι. Δυστυχώς, τρίτη θητεία για τον Ομπάμα δεν προβλέπεται συνταγματικά, παρ΄ όλο που τώρα η ευφυΐα του υποτάχθηκε στη σοφία του. Αν εκλεγεί ο Τραμπ κανείς δεν μπορεί να φανταστεί πως θα εξελιχθούν τα πράγματα και όλες οι ελπίδες θα εναποτεθούν στο Κογκρέσο που υποτίθεται ότι θα μπορεί να φρενάρει τις παρορμήσεις του. Αν εκλεγεί η Χίλαρι, οι αβεβαιότητες παραμένουν, μια και είναι ψυχροπολεμική, αντιπαθής στον αμερικανικό λαό και εξαρτώμενη από τις τράπεζες, ενώ υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για το πώς θα κυβερνήσει.

Συνεπώς, οι ελπίδες για μια ουσιαστική και δημιουργική σχέση Δύσης-Ρωσίας εναποτίθενται στις καταστάσεις και στη λογική. Ο Πούτιν μοιάζει να ξέρει να διαμορφώνει καταστάσεις, αλλά απέναντί του δεν έχει τη λογική, αλλά την εγωιστική στενοκεφαλιά της Δύσης…