Η Επιτροπή Αγγελόπουλου για το 2021 και η απουσία της γενιά του '30
του Μάκη Ανδρονόπουλου
Δεν θέλω τη γνησιότητα για να είναι το έργο ελληνικό
Θέλω την ελληνικότητα, για να είναι το έργο γνήσιο
Κωνσταντίνος Τσάτος, Πριν το
ξεκίνημα, 1938
Το «ξήλωμα» της επικοινωνιακής ομάδας που είχε συγκροτήσει η
πρόεδρος της επιτροπής «Ελλάδα 2021» Γιάννα Αγγελοπούλου από την ίδια ένα μήνα
μετά τον διορισμό της δείχνει πως υπάρχει ουσιαστικό ιδεολογικό ζήτημα γύρω από
το νόημα του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, καθώς το
φιλόδοξο αυτό έργο μοιάζει να διαμορφώνεται έξω από την κοινωνική
πραγματικότητα. Η συγκρότηση μιας νέας εθνικής αυτοπεποίθησης δεν μπορεί να
συντελεστεί με ελιτίστικους όρους, ούτε με όρους κοινωνικής ψυχανάλυσης τύπου
Ράμφου, ούτε με την συμβολή των αναμφίβολα καλοπροαίρετων και καταξιωμένων
ιστορικών Mark Mazower, Roderick Beaton και Richard Clogg.
Το όντως φιλόδοξο εγχείρημα είναι mission impossible όπως επισημάναμε εξ
αρχής κι αυτό γιατί όντως η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε ένα περίπλοκο ταυτοτικό
σταυροδρόμι, παρ΄ ότι κανείς δεν μπορεί
πια, εντός και εκτός, να αμφισβητήσει την ευρωπαϊκότητά της. Όμως, είναι μια
κοινωνία ηττημένη που έχει υποστεί την χρεοκοπία, την αποσάθρωση των μεσαίων
στρωμάτων, την εισβολή 150.000 αλλόθρησκων μεταναστών και η οποία τελεί υπό την
απειλή του τουρκικού αναθεωρητισμού και του casus belli.
Η «τραγική επίγνωση της ελληνικότητας» είναι δηλαδή υπαρκτή,
όπως άλλωστε και η μοναξιά της, εξ ου και «ο καημός της ρωμιοσύνης» (Γ.
Σεφέρης). Όμως, δυστυχώς σε αυτή την συγκυρία δεν υπάρχει μια «γενιά του ‘30» για
να δώσει το στίγμα της, αν και οι συνθήκες προσομοιάζουν με εκείνες που
αντιμετώπισε εκείνη η λαμπερή γενιά. Ήταν η γενιά που ακολούθησε τη
Μικρασιατική Καταστροφή. Τώρα είναι η γενιά της χρεοκοπίας, της κρίσης και της επιτροπείας των τροϊκανών. Ήταν η
γενιά που υποδέχθηκε ένα εκατομμύριο Έλληνες πρόσφυγες, και τώρα είναι η γενιά
που πρέπει να συμβιώσει με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους ενός άλλου πολιτισμού.
Τότε, σε όλη την Ευρώπη αναζητούσαν την italinita,
την ispanidad κ.οκ., όπως και σήμερα που οι περιθωριοποιημένες μάζες της
παγκοσμιοποίησης επαναζητούν την εθνική τους ταυτότητα. Η Ελλάδα τους φαινόταν
στενάχωρη και στενοκέφαλη, όπως και τώρα με τους braindrainers που σηκώθηκαν και φύγαν. Τότε, συγκροτήθηκε με μαγικό
τρόπο μια κρίσιμη ομάδα λογοτεχνών και διανοούμενων που παρά τη δικτατορία του
Μεταξά μπόρεσε για ψηλαφίσει μια νέα κοσμοθεωρία της ελληνικότητας, όπως οι
Θεοτοκάς, Ελύτης, Σεφέρης, Εμπειρίκος και τόσοι άλλοι, αναδεικνύοντας τα ελληνικά
υλικά στο επίπεδο της μαγείας.
Σήμερα ποιοι; Η δημοσιογραφία των τραπεζών; Οι ακαδημαϊκοί που
περιμένουν τη σειρά τους για βουλευτοποίηση; Η αριστερή ιντελιγκέντσια της
πολυπολιτισμικότητας; Οι ελίτες του κυριακάτικο τύπου; Οι ευπώλητοι ροζ λογοτέχνες
με ιστορικό περίβλημα; Οι δημοσκόποι; Η γενιά του Πολυτεχνείου που πήγε για
ψώνια στο Λονδίνο; Οι νεομακεδονομάχοι; …κ.ο.κ. Ίσως, η ΔιαΝέοσις που
τουλάχιστον παράγει σοβαρή οικονομική και κοινωνική ανάλυση;
Πολιτικός διάλογος δεν υπάρχει, μόνο επικοινωνιακά τερτίπια για
να αποσιωπάται η αλήθεια. Η νεολαία
απουσιάζει. Δεν έχει βήμα, με εξαίρεση την ΚΝΕ, τους αναρχοαυτόνομους και τους
πρώην χρυσαυγίτες. Ποιοι; Πώς; Σε ποια κανάλια; Για 40 δεύτερα;
Σε αυτές τις συνθήκες, οι καλές προθέσεις της Επιτροπής
Αγγελοπούλου δεν επαρκούν και είναι ένα ερώτημα με ποια διαλεκτική μέθοδο θα
υπάρξει μια δημιουργική σύνθεση.
