Η ελπίδα δεν ειναι στρατηγική (1)

του Μάκη Ανδρονόπουλου

Δεδομένου ότι ζούμε σε ένα απολύτως ανορθολογικό περιβάλλον και επειδή ο κόμπος φαίνεται ότι έφτασε στο χτένι, με αποτέλεσμα να μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά ως κοινωνία και ως χώρα, και επειδή ο καθένας και η καθεμιά θα χρειαστεί να λάβουμε προσωπικές καθοριστικές αποφάσεις σε στιγμές που δεν θα τις ορίσουμε εμείς, καλό είναι τώρα να προσπαθήσουμε, κόμματα, πολιτικοί, πολίτες και δημοσιολογούντες να δούμε τη μεγάλη εικόνα της κατάστασής μας  χωρίς ιδεολογικούς ή συναισθηματικούς παραμορφωτικούς καθρέπτες.

Είναι μάλλον σαφές ότι το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες, υπό την παρούσα συγκυρία (δημοψήφισμα στη Βρετανία, εκλογές στην Ισπανία, κρίση σε Γαλλία και Ιταλία, προσφυγικό κ.ο.κ.) δεν μπορούν να οδηγήσουν τη χώρα σε αδιέξοδο και σε Grexit, ούτε να επαναλάβουν το πραξικόπημα που έριξε τον Γ. Παπανδρέου, και να τοποθετήσουν μια πιο βολική κυβέρνηση. Το οικονομικό και το πολιτικό κόστος θα ήταν αβάστακτο και για το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες που επιπλέον έχουν να διαχειριστούν την συμφωνία ΤΤΙΡ με την Ουάσιγκτον, η οποία δεν είναι αποδεκτή από την πλειοψηφία των Ευρωπαίων.

Σε αυτό το πλαίσιο ας ξαναδούμε πού στεκόμαστε:

1.       Οι Έλληνες (και οι επιχειρήσεις) καταψήφισαν τον Ιανουάριο του 2015 την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου γιατί δεν άντεχαν περισσότερη λιτότητα και φόρους, θέση που επανέλαβαν στο δημοψήφισμα του Ιουνίου της ίδιας χρονιάς, υπογραμμίζοντας προς τους πιστωτές ότι ένα νέο κύμα λιτότητας και φόρων θα δημιουργήσει μεγάλους τριγμούς στην κοινωνία και μπορεί να απελευθερώσει τις ανεξέλεγκτες δυνάμεις της Ιστορίας. Την κραυγή αυτή οι πιστωτές κάνουν πως δεν την ακούν. 

2.       Είχε προηγηθεί η καταψήφιση το 2012 του ΠΑΣΟΚ, γεγονός που έχει μεγάλη ψυχαναλυτική και πολιτική σημασία, γιατί η πολιτεία του αποτιμήθηκε ως απάτη και κοινωνική προδοσία, παρ΄ ότι  το εκλογικό σώμα γνωρίζει και το αναδιανεμητικό του έργο και ότι την χώρα την έριξε στα βράχια η κυβέρνηση της ΝΔ του Κώστα Καραμανλή.

3.       Η καταψήφιση της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ οφείλεται κυρίως στην τιμωρία αμφοτέρων  για τις λαϊκιστικές πολιτικές που εφάρμοσαν  και κυρίως για την διευκόλυνση και  την προστασία που παρείχαν στα συστήματα που καταλήστευσαν την χώρα και έβγαλαν ένα τεράστιο πλούτο στο εξωτερικό. Η τιμωρία αυτή θα έχει μεγάλη χρονική διάρκεια, ανεξάρτητα από τα επιφαινόμενα.

4.       Οι Έλληνες δεν υπερψήφισαν τον ΣΥΡΙΖΑ (όπως έκαναν με τον Κώστα Καραμανλή και τον Γιώργο Παπανδρέου) και έκτοτε δεν πρόκειται να ξαναδώσουν απόλυτη πλειοψηφία σε κανένα πολιτικό ηγέτη ή κόμμα, ως ελάχιστη αντίδραση στην ανυποληψία του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Σημειωτέον ότι παγιώνεται η αποχή του 40% περίπου των εκλογέων από τις εκλογικές αναμετρήσεις.

5.       Η ανάδειξη στην διακυβέρνηση της χώρας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έγινε επειδή ήταν το μόνο διαθέσιμο πολιτικό όχημα. Ο κόσμος  ήλπιζε πως θα έπιαναν το μήνυμα οι Βρυξέλλες  και πως θα λειτουργούσαν πλέον όχι σαν τράπεζες, αλλά σαν ενωμένη Ευρώπη που αντιμετωπίζει ένα συστημικό πρόβλημα.

6.       Η διαπραγματευτική και διαχειριστική ανεπάρκεια της κυβέρνησης Τσίπρα αποτέλεσε και αποτελεί τεκμήριο της απόστασης της Αριστεράς από την πραγματικότητα. Απόσταση που εν πολλοίς διατηρείται, καθώς η Αριστερά παραμένει εγκλωβισμένη (με πολλά ερωτηματικά) στο «ηρωικό πεδίο» που στις ημέρες μας αποτιμάται ως λαϊκισμός.

7.       Αν η Αριστερά ήξερε τι μέλλει γενέσθαι, θα έπρεπε να φροντίσει να μην εμπλακεί στη διακυβέρνηση, ώστε να διασώσει τον μύθο και την ιστορία της. Από την στιγμή που ενεπλάκη και δεν νίκησε, ο μύθος κατέρρευσε και η διαχείριση των συμβόλων της πολιτικής της ιστορίας  μοιάζει με καρικατούρα.

8.       Αν και η κυβερνώσα Αριστερά υποχρεώνεται σε βίαιες συναντήσεις  με την πραγματικότητα, οι ιδεοληψίες της, τόσο στην οικονομία όσο και στην παιδεία (και όχι μόνο), την καθιστούν αναποτελεσματική στις διαχειριστικές της προσπάθειες και ενίοτε, καταστροφική.

9.       Βεβαίως, ο πραγματισμός στην πολιτική δεν σχετίζεται ούτε με τις ιδέες, ούτε με την ηθική, αλλά με την σωστή εκτίμηση της ισχύος, αντιπάλων και μη, καθώς και των συσχετισμών. Αυτό, η κυβερνώσα Αριστερά άργησε να το αντιληφθεί με ολέθριες συνέπειες για τη χώρα και με αποτέλεσμα να απολέσει την οποία ιστορική υπεραξία διαχειριζόταν.

10.   Έτσι, η τρέχουσα διακυβέρνηση ταυτίζει τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ με το παλιό καθεστώς, καθώς: α) εφαρμόζουν πολιτικές που οι προηγούμενοι απέφυγαν να ολοκληρώσουν το πιο σκοτεινό κομμάτι τους, β) το επιχείρημα ότι υπερασπίζονται μέσα από την διαπραγμάτευση τα κοινωνικά συμφέροντα δεν πείθει, γ) η μάχη κατά της διαπλοκής, της μεγάλης φοροδιαφυγής και των αρπαχτικών του δημοσίου πλούτου δεν προσκομίζει αποτελέσματα που θα εξισορροπούσαν  τις απώλειες στο κοινωνικό και στο οικονομικό πεδίο.

11.   Η απομυθοποίηση της κυβερνώσας Αριστεράς αφορά την απομυθοποίηση και την απαξίωση όλης της λεγόμενης ή υπαρκτής Αριστεράς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η Αριστερά ως πολιτική έννοια  παύει να υπάρχει. Αντίθετα, δημιουργούνται οι συνθήκες για μια ριζική αναγέννησή της. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αποτελέσει τον κορμό, αλλά δεν φαίνεται να μπορεί να δημιουργήσει νέες ιδέες, οράματα και σχέδιο. Το συνέδριό του  είναι σε εκκρεμότητα, η επιτροπή Νίκου Κωνσταντόπουλου για το Σύνταγμα δεν υπάρχει και το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης ακόμη το περιμένουμε (από όλα τα κόμματα).

12.   Σε ότι αφορά τους Έλληνες πολίτες, αν και δεν τα έφαγαν όλοι μαζί, έδειχναν μέχρι τώρα διατεθειμένοι να σηκώσουν το βάρος μιας δημιουργικής αναδιάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας στην προοπτική της ανάπτυξης, της κοινωνικής δικαιοσύνης  και της λογικής, πρόθεση που έχει χάσει τη δυναμική της εξ αιτίας των ακραίων και ύποπτων θέσεων  του ΔΝΤ και του κ. Σόιμπλε. Συνεπώς, τα όποια μέτρα ή «μεταρρυθμίσεις» γίνονται προσλαμβάνονται από τον κόσμο  με καχυποψία, καθώς δεν οδηγούν στην αναδιάταξη και την ανάπτυξη του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, αλλά στην εκθεμελίωση  των πάντων, προς όφελος ξένων συμφερόντων.

Το μέγα ερώτημα είναι πώς θα πορευτεί η χώρα και η κοινωνία στο εξής, δηλαδή με την εφαρμογή των νέων μέτρων (φορολογικό, ασφαλιστικό, δάνεια κλπ). Το βέβαιο είναι ότι τα συνήθη υποζύγια δεν θα μπορούν να εξυπηρετήσουν ταυτόχρονα λογαριασμούς, δάνεια και φόρους και το πιθανότερο είναι αυτό να εκφραστεί σε μια δραματική μείωση των κρατικών εσόδων αρχικά. Να δούμε και πόσο θα κρατήσουν οι επιχειρήσεις. Κοινωνικές εντάσεις θα δούμε και δεν ξέρουμε ποτέ ποια στιγμή θα ξεχειλίσει το ποτήρι. Πολιτικές λύσεις δεν υπάρχουν, καθώς η δυσφορία των πολιτών προς τον ΣΥΡΙΖΑ δεν μεταφράζεται σε μετάπτωση στη ΝΔ, τόσο γιατί όλοι ξέρουν πως φέρει το κύριο βάρος της εκτροπής, όσο και γιατί είναι ταυτισμένη με τις νεοφιλελεύθερες ιδέες και τα σκάνδαλα. Η όποια δημοσκοπική ενίσχυση παρουσιάζει είναι ροές από το κέντρο, αλλά δεν μοιάζουν να είναι αρκετές για την ανατροπή. Άλλωστε, το εκλογικό σώμα δεν επιθυμεί εκλογές και όποιος τις προκαλέσει θα πληρώσει το λογαριασμό. Αν οι κυβερνώντες πάρουν την αξιολόγηση και αρχίσει η συζήτηση για το χρέος δεν θα έχουν κανένα λόγο να αποδράσουν.

Ο μόνος ανεξέλεγκτος παράγοντας στις πολιτικές εξελίξεις είναι ο κοινωνικός… που έχει πια συνειδητοποιήσει πως η ελπίδα δεν αποτελεί στρατηγική. Αυτή η συνειδητότητα θα αποτελέσει το νέο κριτήριο αξιολόγησης των πολιτικών προτάσεων και του πολιτικού στιλ. Η κοινωνία θα προσχωρήσει στην κυνισμό (ΣΣ: ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ανεπτυγμένων δυτικών κοινωνιών)…