Συμπεράσματα από τη δομή και τα πρόσωπα της 3ης κυβέρνησης Τσίπρα

του Μάκη Ανδρονόπουλου

Οι 48 ώρες που χρειάστηκε ο Αλέξης Τσίπρας για να συγκροτήσει την κυβέρνησή του καταδεικνύουν 

είτε ότι δεν την είχε φτιάξει στο μυαλό του, είτε ότι είναι έρμαιο των κομματικών και προσωπικών ισορροπιών. 

Το πρόσχημα ότι η άρνηση του Γιάνννη Δραγασάκη να αναλάβει πρόεδρος της Βουλής και η θεωρία με τις καραμπόλες που λένε τα κανάλια είναι αστεία. Υπήρξε τρικυμία που δείχνει την ομιχλώδη αντίληψη της πραγματικότητας και την σύγχυσή της με ιδεολογικά ζητήματα και με εμβληματικά (;) πρόσωπα.

Αυτά δεν είναι ενθαρρυντικά για τους πολίτες και την οικονομία (ούτε για τις αγορές που θα χρειαστεί να βάλουν σύντομα λεφτά στις τράπεζες), καθώς το στίγμα της κυβέρνησης μοιάζει συντηρητικό και αυτονόητο, όχι ριζοσπαστικό και επιθετικό.

Η 3^η κυβέρνηση Τσίπρα των 14 υπουργείων με τα 46 μέλη (7 γυναίκες, 5 ΑΝΕΛ) χαρακτηρίστηκε από την κατάργηση του υπουργείου για την Πάταξη της Διαφθοράς  (Παναγιώτης Νικολούδης) και την άρνηση της συμμετοχής του Γαβριήλ Σακκελαρίδη στην κυβέρνηση (ΣΣ: ελπίζουμε πως ο κατά τα άλλα χαριτωμένος νεαρός πολιτικός δεν φιλοδοξεί να γίνει ο νέος Λαφαζάνης).

Επί της ουσίας, το κύριο χαρακτηριστικό της νέας κυβερνητικής δομής είναι το σπάσιμο των υπερυπουργείων που είχαν «κατασκευαστεί» κυρίως επί Γιώργου Παπανδρέου σε μια προσπάθεια δήθεν νεωτερισμού. Οι συγχωνεύσεις υπουργείων δεν πέτυχαν ποτέ στα χρόνια της μεταπολίτευσης, επειδή είχαν ευκαιριακό και καιροσκοπικό χαρακτήρα. Σπάνια έγιναν οργανικές συγχωνεύσεις, εξ αιτίας της αδυναμίας των υπουργών απέναντι στους συνδικαλιστές και στις υπηρεσιακές ισορροπίες. Έτσι, ακολουθούν οι διασπάσεις, καθώς οι συγχωνεύσεις αποτυγχάνουν στην παραγωγή θετικών αποτελεσμάτων. Οι διασπάσεις που έγιναν τώρα είναι αμυντικές και όχι δημιουργικές. Ξαναγυρίζουμε στα παλιά. Καμία νέα ιδέα (αυτό για το ΕΣΠΑ υπήρχε στο ΥΠΕΘΟ πολύ πριν την εποχή Πάχτα), καμιά διοικητική, οργανική και λειτουργική καινοτομία. Και αυτό αντανακλάται και στην περιβόητη διοικητική μεταρρύθμιση.  

Επιπλέον είναι και το «σύνδρομο των αναπληρωτών υπουργών». Στην πρώτη κυβέρνηση οι υφυπουργοί ήταν ελάχιστοι, σε αντίθεση με την πληθώρα των αναπληρωτών, που καταδείκνυε δύο πράγματα: πρώτον, ότι έπρεπε όλοι οι σύντροφοι να είναι κατά κάποιο τρόπο ίσοι και δεύτερον, οι συγχωνεύσεις ήταν για το θεαθήναι και απέτυχαν. Τώρα έχουμε περισσότερους υφυπουργούς, αλλά οι αναπληρωτές παραμένουν ουσιαστικά.

Η δομή μιας κυβέρνησης, δηλαδή τα υπουργικά χαρτοφυλάκεια και οι αρμοδιότητες που τα συνοδεύουν, αντανακλά αφ΄ ενός την αντίληψη του πρωθυπουργού για τις λειτουργικές ανάγκες της κυβέρνησής του και ως εκ τούτου τις πραγματικές ανάγκες του κράτους και της οικονομίας και αφ΄ ετέρου τον συντηρητισμό ή την ριζοσπαστικότητα με την οποία κυβερνά. Αντανακλά επίσης προτεραιότητες και εξαρτήσεις από το κόμμα και τα πρόσωπα (ΣΣ: ο σεβασμός Τσίπρα προς τους Φλαμπουράρη και Μπαλτά, ελπίζαμε πως είχε εκφραστεί επαρκώς).

Βεβαίως, υπάρχει η θεωρία πως διατηρώντας ουσιαστικά τα ίδια πρόσωπα και πράγματα τρέχεις πιο γρήγορα προς την επικείμενη αξιολόγηση και στην πολυπόθητη διαπραγμάτευση του χρέους. ΟΚ, αλλά τα Χριστούγεννα, μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού, ίσως είναι καιρός να αρχίσουμε να χτίζουμε την «άλλη Ελλάδα».